Srbija – Međunarodna konferencija „Ka radničko-seljačkom pokretu“ u zlatiborskom selu Ljubiš;
Šta je uopšte suverenitet hrane? Ima li nečeg zajedničkog u između „landgrabbing-a“ (iliti otimanja zemlje) u Južnoj Americi i kod nas? Kako bi izgleda ekološko-organska poljoprivredna alternativa u Evropi i kako se prima u našim krajevima?
LJUBIŠ – Ukoliko se ne promeni stavka iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju Evropske unije i Srbije, po kojoj se strancima već od 2014. godine omogućava da kupuju zemlju u Srbiji, poljoprivrednicima preti opasnost da na sopstvenoj zemlji postanu nadničari, tvrdi Branislav Gulan, saradnik Privredne komore Srbije i član odbora za selo Srpske akademije nauka i umetnosti i dodaje da sumornu realnost srpskog sela može da dobije samo dva epiloga – tajkunizaciju ili zadrugarstvo.
Gulan je, na međunarodnoj konferenciji “Ka radničko-seljačkom pokretu”, održanoj prošlog vikenda u zlatiborskom selu Ljubiš brzopotezno oslikao tu sumornu realnost, navodeći da je oko 1.200 sela u Srbiji u nestajanju, da je 50.000 seoskih kuća potpuno prazno, a da za 100.000 evra može da se kupi, maltene, čitavo vojvođansko selo, prenosi dnevni list Danas.
Crnu statistiku srpskog sela dodatno boje činjenice da nam je stočni fond uništen, da je broj goveda za 41 odsto manji nego 1990. godine, a da je ove godine zasejano najmanje pšenice u poslednjih 50 godina.
Nijedan seljak, poljoprivrednik u skupštini Srbije
Gulan ističe i da je svaka četvrta privatizacija u poljoprivredi poništena, iako su, kako kaže, sve urađene loše, kao i da su ovaj i prošli saziv Skupštine Srbije prvi u srpskoj istoriji u kojima nema nijednog seljaka, poljoprivrednika.
Gulan u datim okolnostima, kao moguće, vidi samo dva pravca razvoja – ili će sela “evoluirati” u farme u tajkunskom vlasništvu ili će biti ograničen zemljišni posed i podstaknuto zadrugarstvo.
Na konferenciji u Ljubišu, u organizaciji radničko-seljačke organizacije “Pokret za slobodu” i pod pokroviteljstvom fondacije Roza Luksemburg, okupilo se tridesetak predstavnika radničkih i seljačkih organizacija prevashodno iz Srbije, ali i iz regiona, Evrope i Severne Amerike, kao i niz stručnjaka i profesionalaca verziranih za pitanja sela, poljoprivrede, zadruga, organske i ekološke poljoprivrede, prenosi Danas.
Iako su glavni zaključci konferencije, uglavnom, načelne prirode, ona je uspela u svom naumu da mapira autentičnu radničko-seljačku scenu u Srbiji, kao i da je pozicionira unutar šireg konteksta – regionalnog, evropskog i svetskog.
Od prisutnih radnika i seljaka mogle su se čuti parole i izjave o tome da “ne treba čekati državu”, da treba da se “definiše strategiju za poljoprivredu”, te kako treba “onemogućiti zelenaške marže”.
Mogli su se čuti i zahtevi za odlaganjem roka za dozvolu kupovine zemlje strancima tek za vreme posle prijema u EU, kao i za povraćaj bespravno oduzete zadružne imovine originalnim vlasnicima.
Akcenat je stavljen i na nastavak borbe za zabranu genetski modifikovane hrane, kao i na podsticaj mladima za bavljenje organskom, ekološkom, alternativnom poljoprivredom.
Suverenitet prehrambenog sistema
Predstavljajući strukturu, vrednosti, način organizacije i delovanja međunarodnog pokreta seljaka Via Kampesina (u slobodnom prevodu znači “seljački put”), Ženevjev Savinji iz francuskog sindikata malih poljoprivrednih proizvođača “Konfederacija seljaka” (koji je deo evropskog ogranka pokreta Via Kampesine), stalno se vraćala na koncept “suvereniteta prehrambenog sistema”.
Pod suverenitetom prehrambenog sistema (suverenitetom hrane) podrazumeva se proizvodnja hrane prvenstveno za lokalno i nacionalno tržište, a manje za izvoz, pošto se kao glavni cilj proizvodnje vidi smanjenje siromaštva i gladi, očuvanje seoskog života, ekonomije i prirodne sredine, ali i korišćenje resursa na “održiv” način.
Nenad Ilić iz Ratkova u opštini Odžaci, osnivač udruženja “Obruč”, demonstrirao je, na osnovu iskustava i bogate dokumentacije o devetogodišnjoj borbi protiv “pljačkaške privatizacije poljoprivredne zadruge u svojoj opštini”, kako izgleda mehanizam te operacije.
Ilićeva borba imala je efekta, pa je on sa popriličnom dozom optimizma govorio kako, uprkos svem,u nije nemoguće oboriti pljačkašku privatizaciju.
“Mi smo u Ratkovu pronašli dobitnu kombinaciju. Znači, pozitivan ishod je moguć. Treba samo brzo delovati”, tvrdi Ilić.
Tajkuni otimaju zemlju, a lokalno stanovništvo se iseljava
Ilićeva priča poslužila je kao lokalna ilustracija za jedan globalni proces koji je, takođe, bio tema posebnog konferencijskog panela – otimanje zemlje.
Razvojni model zasnovan na ekspanziji i eksproprijaciji zemljišta doveo je, s jedne strane, do toga da krupni investitori ostvare ogromnu koncentraciju vlasništva nad zemljom i prirodnim resursima, dok se, s druge strane, lokalno stanovništvo iseljava i izmešta uz kršenje osnovnih ljudskih prava, raste siromaštvo, društveno raslojavanje, zagađenje životne sredine.
“Reč je o savremenom obliku kolonizacije”, kaže Ženevjev Savinji, dok Branislav Gulan, osvrćući se na istu temu, upozorava da, ukoliko se ne promeni stavka iz Sporazuma o pridruživanju, po kojoj se strancima već od 2014. godine omogućava da kupuju zemlju u Srbiji, poljoprivrednicima preti opasnost da na sopstvenoj zemlji postanu nadničari kod stranaca.
“Mađarska, Rumunija, Bugarska… svi su odložili to pitanje, nema razloga da to ne učinimo i mi”, smatra Gulan.
Autor: Predrad Dragosavac/ Izvor: kontra-punkt.info
javniservis.me 
Ocemo li pravit tu Gradjansku partiju u kojoj ce biti obuhvacen cio spektar gradjanskih razlicitosti? Kao ono – koliko clanova toliko misljenja, a svi ravnopravni u pravima i obavezama.